اگر با تحلیل لثه روبرو هستید و یا اینکه لثه شما متورم، قرمز و ملتهب شده حتما با بیماری لثه روبرو هستید و باید خیلی زود با مراجعه به یک دندانپزشک اقدام به درمان آن کنید. درباره این بیماری، علل، علائم، درمان و نحوه پیشگیری از آن مطالبی در این مقاله آمده است با ما تا انتهای پست همراه باشید.
بیماری لثه چیست؟
بیماری لثه یا بیماری لثه‌ها (به انگلیسی: Gum disease) به مجموعه‌ای از بیماری‌های التهابی است که با توجه به شدت آنها می‌توانند از التهاب لثه‌ها (جینژیویت) تا التهاب بافت‌های حاشیه‌ای (پریودنتیت) تغییر کنند. این بیماری‌ها ممکن است در مراحل مختلفی از نرمال تا جدی و پیشرفته ارتقاء یابند و در صورت عدم درمان مناسب، می‌توانند به آسیب دائمی به لثه‌ها، استخوان‌های فک و دندان‌ها منجر شوند.
علل اصلی بیماری لثه شامل تجمع پلاک و سنگ در دندان‌ها، عدم بهداشت دهان و دندان‌ها، عوامل ژنتیکی، استفاده از تنباکو، تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا مواجهه با استرس می‌باشد. علاوه بر این، برخی عوامل مانند دیابت، سیستم ایمنی ضعیف و برخی داروها نیز می‌توانند به بروز بیماری لثه مؤثر باشند.
علائم بیماری لثه شامل خونریزی لثه‌ها در هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، قرمزی، تورم یا تحریک لثه‌ها، بدبوی دهان، لثه‌هایی که از دندان‌ها فاصله گرفته‌اند، تغییر در قالب لثه‌ها و دندان‌ها، وجود ترک یا چاله در لثه‌ها و حساسیت لثه‌ها می‌باشد.
برای تشخیص و درمان بیماری لثه، بهتر است به یک دندانپزشک یا بهترین تخصصی در این زمینه مراجعه کنید. درمان بیماری لثه شامل تمیزی دندان‌ها و لثه‌ها توسط پزشک دندانپزشک، از بین بردن پلاک و سنگ، رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها در خانه، مصرف داروها و در صورت لزوم جراحی لثه یا استخوان است.
به منظور جلوگیری از بیماری لثه، رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها، مسواک زدن به‌طور منظم و صحیح، استفاده از نخ دندان یا غربال دندان و مراجعه منظم به پزشک دندانپزشک بسیار مهم است.
علت بیماری لثه چیست؟
علت اصلی بیماری لثه معمولاً به تجمع پلاک و سنگ در دندان‌ها و اطراف لثه‌ها برمی‌گردد. پلاک یک لایه بی‌رنگ و لزج است که از باکتری‌ها، باقیماندهای غذایی و ترکیبات دیگر تشکیل می‌شود و در صورت عدم تمیزی دهان و دندان‌ها به تدریج روی سطح دندان‌ها تجمع می‌یابد.
با گذشت زمان، اگر پلاک به درستی تمیز نشود، ممکن است به سنگ دندان تبدیل شود. سنگ دندان یا تارتار یک لایه سفید یا زرد سخت است که بر روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود و نمی‌تواند با مسواک زدن معمولی تمیز شود. تجمع پلاک و سنگ در بلند مدت باعث تحریک و التهاب لثه‌ها می‌شود، که در نتیجه باعث بروز بیماری لثه می‌شود.
عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز بیماری لثه مؤثر باشند، از جمله:
1. عدم بهداشت دهانی: عدم تمیزی منظم و صحیح دهان و دندان‌ها، از جمله مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و استفاده از غربال دندان، می‌تواند به تجمع پلاک و سنگ منجر شود و بیماری لثه را تسهیل کند.
2. عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل وراثت ژنتیکی، به طور معمول بیشتر در معرض بروز بیماری لثه قرار دارند.
3. عادات تنباکو استفاده: استفاده از سیگار و تنباکوی دیگر باعث افزایش خطر بروز بیماری لثه می‌شود و می‌تواند باعث کاهش قدرت بهبودی بیماری نیز شود.
4. تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، دوران پیش از بلوغ و دوران پس از بلوغ می‌تواند باعث افزایش حساسیت لثه‌ها و بروز بیماری لثه شود.
5. برخی بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند دیابت و بیماری‌های ایمنی ضعیف می‌توانند خطر بروز بیماری لثه را افزایش دهند.
6. استفاده از برخی داروها: برخی داروها ممکن است باعث خشکی دهان و کاهش تولید لعاب شده و در نتیجه باعث افزایش خطر بروز بیماری لثه شوند.
توجه داشته باشید که این عوامل تنها عوامل موثر در بروز بیماری لثه نیستند و سایر عوامل نیز ممکن است نقشی در بروز و پیشرفت بیماری داشته باشند.
مراحل بیماری لثه چیست؟
یماری لثه یا بیماری لثه‌ها (به انگلیسی: Gum disease) شامل مراحل مختلفی است که به تدریج از التهاب لثه‌ها (جینژیویت) تا التهاب بافت‌های حاشیه‌ای (پریودنتیت) پیشرفت می‌کند. در زیر به مراحل بیماری لثه اشاره می‌کنم:
1. التهاب لثه (جینژیویت): در این مرحله، پلاک و باکتری‌ها به طور تدریجی روی سطح دندان‌ها و زیر لثه تجمع می‌یابند. این تجمع باعث تحریک و التهاب لثه می‌شود که به خونریزی، قرمزی و تورم لثه‌ها منتهی می‌شود. در این مرحله، اگر بهداشت دهان و دندان‌ها به طور مناسب انجام شود، می‌توان بهبودی را تجربه کرد.
2. پریودنتیت ساده: در صورت عدم درمان جینژیویت، التهاب لثه به بافت‌های حاشیه‌ای عمیق‌تر ادامه می‌یابد و بافت‌های حاشیه‌ای که دندان را به لثه متصل می‌کنند (پریودنتال لیگامانت) تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در این مرحله، لثه‌ها از دندان‌ها فاصله می‌گیرند و چاله‌ها (جیب‌های) عمیق‌تری در لثه‌ها شکل می‌گیرد. این مشکل می‌تواند باعث خونریزی، قرمزی، تورم، بدبوی دهان و حساسیت لثه‌ها شود.
3. پریودنتیت متوسط: در این مرحله، التهاب به بافت‌های عمیق‌تر پریودنتیم (استخوان و بافت‌های حاشیه‌ای) گسترش می‌یابد. استخوان‌های فک که دندان‌ها را نگه می‌دارند، ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند و بافت‌های حاشیه‌ای بیشتری از دندان‌ها جدا شوند. در این مرحله، ممکن است دندان‌ها شروع به لغزش کنند و نیاز به درمان جراحی داشته باشند.
4. پریودنتیت پیشرفته: در این مرحله، التهاب عمیق‌تر به بافت‌های پریودنتیم گسترش می‌یابد و باعث تخریب استخوان فک و بافت‌های حاشیه‌ای بیشتری می‌شود. این می‌تواند منجر به تغییر در شکل و قالب دندان‌ها، لغزش شدید دندان‌ها و در نهایت از دست رفتن دندان‌ها شود.
علائم بیماری های لثه کدام است؟
علائم بیماری لثه ممکن است متفاوت باشند و بسته به شدت بیماری و مرحله آن متغیر باشند. اما برخی از علائم رایج بیماری لثه عبارتند از:
1. خونریزی لثه: این یکی از علائم اصلی بیماری لثه است. لثه‌ها ممکن است در هنگام مسواک زدن، استفاده از نخ دندان یا حتی خوردن غذا خونریزی کنند.
2. قرمزی و تورم لثه: لثه‌ها ممکن است قرمز و تورم کنند و در برخی موارد حساسیت و درد نیز رخ دهد.
3. بدبوی دهان: بیماری لثه می‌تواند باعث تولید یک بوی نامطبوع در دهان شود.
4. لثه‌هایی که از دندان‌ها فاصله گرفته‌اند: در مراحل پیشرفته بیماری لثه، ممکن است لثه‌ها از دندان‌ها فاصله بگیرند و فضای بین دندان و لثه بزرگتر شود.
5. تغییر در قالب لثه‌ها و دندان‌ها: لثه‌ها ممکن است شروع به تغییر شکل کنند و دندان‌ها نیز ممکن است به نحو غیرطبیعی حرکت کنند.
6. وجود ترک یا چاله در لثه‌ها: در برخی موارد، ممکن است ترک‌ها یا چاله‌هایی در لثه‌ها شکل بگیرد..
سایر بیماری های مرتبط با باقت لثه کدامند؟
یماری‌های مرتبط با بافت لثه عبارتند از:
1. التهاب لثه: یا همان جینژیوایتیس، که تحریک و التهاب لثه‌ها را ایجاد می‌کند. این بیماری معمولاً ناشی از تجمع پلاک و سنگ در دندان‌ها و اطراف لثه‌ها است و با خونریزی، تورم و قرمزی لثه‌ها همراه است.
2. پریودنتیت: این بیماری، در صورت عدم درمان التهاب لثه، به وجود می‌آید. در این بیماری، علاوه بر التهاب لثه، بافت‌های عمیق‌تری نیز از جمله استخوان و بافت پایه دندان آسیب می‌بینند. علائم شامل خونریزی، تورم، قرمزی، درد، فاصله‌گیری لثه از دندان و حرکت دندان می‌باشد.
3. آبسه لثه: در این بیماری، لثه‌ها به شدت تورم می‌کنند و ظاهر آبسه‌ای دارند. علاوه بر تورم، ممکن است با خونریزی، درد و حساسیت لثه همراه باشد.
4. بیماری لثه عمیق (جیب لثه): در این بیماری، تجمع پلاک و سنگ باعث تشکیل جیب‌هایی در فضای بین لثه و دندان می‌شود. این جیب‌ها می‌توانند باعث تحریک و التهاب لثه و بافت‌های اطراف شوند و در صورت عدم درمان، می‌توانند به تخریب استخوان و تلف دندان منجر شوند.
5. بیماری لثه خشک: در این بیماری، لعاب دهان کاهش می‌یابد و لثه‌ها خشک و حساس می‌شوند. این ممکن است به علت استفاده از برخی داروها، تغییرات هورمونی، بیماری‌های ایمنی ضعیف و غیره باشد.
التهاب لثه
دلایل التهاب لثه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. تجمع پلاک: پلاک یک لایه نازک و لزج است که به طور طبیعی روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. اگر پلاک به طور منظم و صحیح تمیز نشود، باعث تجمع و انباشته شدن آن می‌شود. این تجمع پلاک می‌تواند منجر به التهاب لثه شود.
2. سنگ دندان: سنگ دندان یا تارتار نتیجه تجمع و انباشته شدن پلاک بر روی دندان‌ها است. سنگ دندان به طور طبیعی در طول زمان تشکیل می‌شود و می‌تواند باعث التهاب و تحریک لثه شود.
3. فرایند التهابی: التهاب لثه ممکن است ناشی از واکنش بدن به تجمع پلاک و سنگ دندان باشد. سلول‌های سیستم ایمنی بدن به پلاک و سنگ دندان واکنش نشان می‌دهند و عملکرد التهابی را آغاز می‌کنند که منجر به التهاب و تورم لثه می‌شود.
4. عوامل خارجی: مصرف سیگار و تنباکو، استفاده از مواد غذایی ناسالم، استرس، بارداری و تغییرات هورمونی، عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و تماس با مواد شیمیایی می‌تواند به التهاب لثه موجب شود.
5. عوامل جهشی: برخی افراد ممکن است به عوامل جهشی در ژنتیک خود حساسیت داشته باشند که منجر به افزایش خطر بروز التهاب لثه می‌شود.
پریودنتیت
پریودنتیت یا التهاب بافت‌های حول دندان، یک بیماری التهابی است که ممکن است به تدریج باعث ایجاد آسیب و تخریب بافت‌های حمایتی دندان شود. دلایل پریودنتیت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1. تجمع پلاک و سنگ دندان: پلاک و سنگ دندان، باکتری‌های موجود در دهان را به همراه دارند. این باکتری‌ها باعث تولید مواد شیمیایی آسیب‌زا می‌شوند که منجر به التهاب لثه و پریودنتیت می‌شود.
2. عوامل خارجی: مصرف سیگار و تنباکو، استفاده از مواد غذایی ناسالم، استرس، بارداری و تغییرات هورمونی، عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و تماس با مواد شیمیایی می‌تواند به پریودنتیت موجب شود.
3. عوامل جهشی: برخی افراد ممکن است به عوامل جهشی در ژنتیک خود حساسیت داشته باشند که منجر به افزایش خطر بروز پریودنتیت می‌شود.
4. بیماری‌های سیستمیک: برخی بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های ایمنی‌ای مانند بیماری لوپوس، بیماری‌های گوشتی و عفونت‌های مزمن می‌توانند خطر ابتلا به پریودنتیت را افزایش دهند.
آبسه لثه
آبسه لثه یک علامت است که ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد. برخی از دلایل شایع آبسه لثه عبارتند از:
1. التهاب لثه: التهاب لثه یا جیوب لثه ممکن است باعث آبسه و تورم لثه شود. این التهاب معمولا ناشی از تجمع پلاک و سنگ دندان و عدم بهداشت دهانی مناسب است.
2. عفونت: عفونت‌های باکتریایی در لثه می‌تواند باعث آبسه و تورم شود. این عفونت‌ها ممکن است نتیجه از تجمع پلاک و سنگ دندان، آسیب دیدن لثه یا عفونت دیگر در دهان باشد.
3. زخم لثه: زخم‌ها یا جراحات در لثه می‌تواند باعث آبسه و تورم شود. این ممکن است ناشی از تراشیدن ناصحیح دندان، استفاده از برس سخت، ترمیم دهانی ناقص یا دیگر فعالیت‌های دهانی نادرست باشد.
4. بارداری: در دوران بارداری، تغییرات هورمونی ممکن است باعث تورم و آبسه لثه شود.
5. عوامل جهشی: برخی از افراد ممکن است به عوامل جهشی در ژنتیک خود حساسیت داشته باشند که باعث آبسه و تورم لثه می‌شوند.
6. بیماری‌های سیستمیک: برخی از بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های ایمنی‌ای و عفونت‌های مزمن می‌توانند عوارض جانبی آبسه لثه را ایجاد کنند.
بیماری لثه عمیق (جیب لثه)
بیماری لثه عمیق، معمولاً به عنوان جیب لثه شناخته می‌شود. این بیماری ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
1. تجمع پلاک و سنگ دندان: پلاک و سنگ دندان می‌توانند به طور تدریجی در فضای بین دندان و لثه انباشته شوند و جیب لثه را ایجاد کنند. این تجمع باکتری‌ها و ذرات غذایی منجر به التهاب لثه و تخریب بافت‌های حمایتی دندان می‌شود.
2. عوامل جهشی: برخی از افراد ممکن است به عوامل جهشی در ژنتیک خود حساسیت داشته باشند که باعث افزایش خطر بروز بیماری لثه عمیق می‌شوند.
3. عفونت‌های فیوندی: برخی از عفونت‌های قارچی یا باکتریایی می‌توانند به طور مستقیم به لثه و بافت‌های حولی آسیب برسانند و عفونت‌های فیوندی را ایجاد کنند.
4. تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی مانند دوران بارداری، دوران پیش از بلوغ و دوران پیش از پریود می‌توانند باعث افزایش حساسیت لثه و ایجاد جیب لثه شوند.
5. عوامل سیستمیک: برخی از بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های ایمنی‌ای و عفونت‌های مزمن می‌توانند عوارض جانبی بیماری لثه عمیق را ایجاد کنند
بیماری لثه خشک
بیماری لثه خشک یا زخم لثه می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از دلایل شایع بیماری لثه خشک عبارتند از:
1. بیماری‌های ایمنی‌ای: بیماری‌هایی مانند سندرم سیگوز، بیماری لیکن پلان، پمفیگوس و لیکن ارواتوس می‌توانند باعث خشکی و التهاب لثه شوند.
2. داروها: برخی داروها مانند ضدافسردگی، ضدانعقاد، ضدآنتی‌هیستامین و ضدتشنج ممکن است به طور غیرمستقیم باعث خشکی لثه شوند.
3. بیماری‌های سیستمیک: برخی از بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، سندرم شوگرن، بیماری‌های اتوایمیون، اختلالات غدد تیروئید و بیماری‌های روماتولوژیک می‌توانند باعث خشکی لثه شوند.
4. عوامل جهشی: برخی از افراد ممکن است به عوامل جهشی در ژنتیک خود حساسیت داشته باشند که باعث خشکی لثه می‌شوند.
5. عوامل محیطی: استفاده از محصولات تنظیف دهانی حاوی الکل، دود سیگار، استفاده از محصولات شیمیایی تحریک‌کننده مانند مواد ضدعفونی‌کننده دهان و آب لوله‌کشی ممکن است باعث خشکی لثه شوند.
درمان بیماری لثه
درمان بیماری لثه عموماً شامل مراحل زیر است:
1. تمیزی عمیق (سکالینگ و روت پلانینگ): در این مرحله، پزشک دندانپزشک یا بهداشت دهانی متخصص پلاک و سنگ را از روی سطح دندان‌ها و زیر لثه‌ها تمیز می‌کند. این عملیات با استفاده از ابزارهای خاصی مانند اسکیلر و سونیک اسکیلر انجام می‌شود.
2. جراحی لثه: در برخی موارد، در صورت وجود جیب‌های عمیق در فضای بین دندان و لثه، نیاز به جراحی لثه و تمیزی عمیق‌تر ممکن است وجود داشته باشد. در این جراحی، جیب‌ها تمیز شده و لثه برای بهبود بیشتر به شکل مناسبی تنظیم می‌شود.
3. درمان دارویی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب و ضد عفونی برای کنترل التهاب و بهبود سلامت لثه تجویز کند.
4. تغییر در روش بهداشت دهانی: پس از درمان، پزشک ممکن است روش بهداشت دهانی شما را تغییر دهد و راهنمایی‌های لازم را برای حفظ سلامت لثه به شما بدهد. این شامل تکنیک‌های صحیح مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و غربال دندان است.
5. بازدیدهای منظم از پزشک دندانپزشک: برای حفظ سلامت لثه و جلوگیری از بروز بیماری لثه، باید به طور منظم و به موقع از پزشک دندانپزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند وضعیت سلامت لثه را بررسی کند و در صورت لزوم، درمان و مراقبت‌های لازم را توصیه کند.
راه های پیشگیری از بیماری لثه
بعد از تزریق بوتاکس (Botulinum toxin)، در صورت بروز هرگونه علائم غیرمعمول یا مشکل، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:
1. درد یا تورم شدید: اگر پس از تزریق بوتاکس درد یا تورم شدید در مناطق تزریق شده را تجربه می‌کنید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. این ممکن است نشانه‌های عفونت یا واکنش ناشی از تزریق نادرست باشد.
2. ضعف عضلانی غیرمعمول: اگر در هر منطقه از بدن ضعف عضلانی غیرمعمول، مشکل در حرکت یا کنترل عضلات داشته باشید، باید به پزشک خود مراجعه کنید. این ممکن است نشانه‌های عوارض نادر یا تزریق نادرست باشد.
3. علائم آلرژی: اگر علائم آلرژی مانند خارش، قرمزی، تورم یا سختی در تنفس را تجربه می‌کنید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. این ممکن است نشانه واکنش آلرژیک به بوتاکس باشد.
4. نتایج نامطلوب: اگر نتایج تزریق بوتاکس نامطلوب بوده و اثر مورد انتظار را نداشته باشید، به پزشک خود اطلاع دهید. او می‌تواند اقدامات لازم را برای تصحیح نتایج انجام دهد
بدون دیدگاه